Magiczne Andrzejki
29.listopad 2017
Czary mary, hokus pokus... Andrzejki! W wigilię świętego Andrzeja z każdego z nas może się stać wróżka z prawdziwego zdarzenia. Jaka jest historia tego święta? Czym są Katarzynki? Jakie są przykładowe wróżby andrzejkowe? To wszystko i o wiele więcej w dzisiejszym artykule.
Polskie Andrzejki wbrew pozorom nie przypadają na 30 listopada, czyli na imieniny Andrzeja, ale na noc z 29 na 30 listopada. Dlatego też nazywamy ten dzień wigiliją świętego Andrzeja. Andrzejki to ostatnia okazja do zorganizowania hucznych zabaw przed rozpoczynającym się adwentem. Święty Andrzej jest patronem Szkocji, dlatego 30 listopada jest tam oficjalnym świętem narodowym. Mózwi się jinak, że Andrzejki zawdzięczamy Grekom. W Grecji dostrzeżono etymologiczne podobieństwo nazwy aner, andrós - mąż, mężczyzna i Andreas - Andrzej. Św. Andrzej mógł być więc rozdawcą mężów. Nic w tym dziwnego, w końcu Andrzejki to tzw. święto panieńskie. Inna wersja mówi, że św. Andrzej od Andrzejek pochodził z Betsaidy w Galilei, był rybakiem i uczniem Jana Chrzciciela.
Kiedyś wróżby andrzejkowe miały charakter matrymonialny i były przeznaczone wyłącznie dla niezamężnych dziewcząt. Wówczas wigilię świętego Andrzeja i związane z nim wróżby traktowano bardzo poważnie. Wróżby były odprawiane w odosobnieniu. Dopiero o wiele lat później przybrały one formę zbiorową. Dziś stały się czymś całkowicie niezobowiązującym, zabawą przeznaczoną nie tylko dla młodych panien, ale dla wszystkich, w każdym wieku i niezależnie od płci. Warto tu wspomnieć, że kiedyś i mężczyźni mieli swój odpowiednik Andrzejek, święto to nazywało się Katarzynki i obchodzono je w nocy z 24 na 25 listopada.
Jak i dlaczego świętujemy?
Andrzejki to wieczór spędzony na zabawach, odkrywaniu tajemnic i poznawaniu swojego przyszłego losu. Być może o tym nie wiesz, ale wróżby były nieodłączną częścią życia naszych słowiańskich przodków. Zawsze chociażby próbowano, między innymi, wywróżyć jakie będą zbiory w czasie tzw. godów - czyli w okresie od wigilii Bożego Narodzenia do Trzech Króli. Wróżbom miłosnym zaś sprzyjał początek adwentu. Panny wróżyły zamążpójście w wigilię świętego Andrzeja, kawalerowie ożenek w przeddzień świętej Katarzyny. Jednakże katarzynki były mniej atrakcyjne od dziewczęcych andrzejek i z czasem o nich całkowicie zapomniano.
Andrzejki od wieków znane są nie tylko w Polsce, ale też w Niemczech, niemieckojęzycznych kantonach Szwajcarii, na Słowacji, w Czechach, Rosji, Rumunii, na Ukrainie i Białorusi oraz oczywicie w Grecji.
Ciekawostki andrzejkowe
- Wróżby Andrzejkowe przeznaczone były głównie dla dziewcząt (odpowiednikiem dla kawalerów, były Katarzynki), później przyjęło się, że w wieczór 29 listopada wróżą wszyscy).
- Najczęściej odprawianą wróżbą andrzejkową w Polsce jest lanie wosku przez dziurkę od klucza.
- Drugim, obowiązkowym w Polsce elementem zabawy Andrzejkowej jest wróżenie „z butów”. Buty uczestników zabawy ustawiane są w rządku, jeden za drugim, od początku pomieszczenia, w kierunku drzwi (gdy zabraknie butów, bierze się te z tyłu). Właścicielka i właściciel buta, który jako pierwszy przekroczy próg, są predestynowani do zamążpójścia lub ożenku.
- Aby ożywić imprezę Andrzejkową, często organizuje się zabawę w kotyliony. Przygotowane powinny zostać ozdoby, które można przypiąć sobie do ubrania. Kotyliony powinny być łatwo rozróżnialne (przy pomocy różnokolorowych wstążek, lub innych ozdób) i występować w parach. Każdy kotylion musi mieć swóją parę: dla chłopca i dziewczyny. Rozlosowujemy następnie ozdoby pomiędzy uczestników zabawy, których zadaniem będzie odnalezienie się i zatańczenie pierwszego tańca podczas Andrzejkowego wieczoru. Być może ten taniec będzie tylko początkiem...
- Zwyczaje Andrzejkowe mają swój wymiar komercyjny, albowiem wyznaczają datę graniczną dla okresu przedświątecznego. Zgodnie z przesądem sklepy, które przystroją swoje witryny w bożonarodzeniowe przybrania, przed datą 30 listopada, nie będą miały w nadchodzącym roku dużej pomyślności na rynku, a być może nawet splajtują.
- Na Podkarpaciu zachowały się informacje o andrzejkowych praktykach magicznych. Młode dziewczęta przed snem obsypywały ziarnem siebie i łóżko. Miało to sprawić, że kobieta będzie w związku płodna i zapewni ciągłość rodu. Pierwiastek tych praktyk pozostał do dziś. Młode pary obsypuje się ryżem. Czasami, zamiast obsypywania się ziarnem, dziewczyny wkładały pod poduszki zboże. Ważne było co, a raczej kto przyśni się tej nocy. Wierzono, że będzie to przyszły małżonek.
- Kiedyś kobiety na podstawie tego, skąd dobiega szczekanie psa, wróżyły, z której strony nadejdzie oblubieniec.
Przykładowe wróżby andrzejkowe
Lanie wosku
Symboliczne znaczenie klucza- zamyka lub otwiera wszelkie sekrety i tajemnice. Podejmowanie prób odkrycia, tego co nam niesie los, poprzez przyglądanie się cieniom woskowych tworów.
Jak to zrobić?
Wosk należy umieścić w blaszanej misce lub garnku i podgrzewać, aż się rozpuści. Potem każdy z uczestników zabawy przelewa go przez dziurkę od klucza do miski z zimną wodą. Zastygając, lany wosktworzy dziwne kształty. Zapaloną świecę stawiamy w pobliżu ściany. Woskowe kształty umieszczamy przy ścianie tak, żeby rzucały na nią cień. To on właśnie wskazuje nam, co czeka nas w nadchodzącym roku.
Co oznaczają niektóre symbole?
Nie możemy tu oczywiście wypisać wszystkich możliwości, albowiem ilość woskowych „wzorów:, które mogą pojawić się podczas tej zabawy jest nieskończona. Opiszemy tylko trzy przykładowe, resztę z pewnością znajdziesz w internecie:
Pies: To ostrzeżenie. Uważaj na fałszywego przyjaciela w swoim otoczeniu. Możliwe też, że zaczniesz obrcać się w nieodpowiednim dla Ciebie towarzystwie.
Jajko: Jest oznaką płodności. Jeżeli planujesz założenie rodziny, a z wosku powstanie Ci się jajko, to w przyszłym roku Twoje marzenie się spełni.
Serce: Jeżeli serce z wosku ma regularne kształty, oznacza to szczęście w miłości. Postrzępione lub połamane oznacza utratę miłości, bądź miłosne niepowodzenia.
Buty
Istnieją dwa sposoby wróżenia za pomocą butów.
Jak to zrobić?
Ściągamy buty z lewej nogi (lewa strona ma według wierzeń właściwości magiczne). Wszystkie buty ustawiamy rzędem w najdalszym końcu domu/mieszkania, przodem skierowanie ku wyjściu z domu. But, który znajduje się ostatni w kolejce przestawiamy na początek. Powtarzamy to, aż buty "dojdą" do drzwi wejściowych do domu. Właścicielka tego buta, który jako pierwszy przekroczy próg domu najwcześniej wyjdzie za mąż (lub jako pierwsza się zakocha). Inną możliwością jest rzucanie butem za siebie. Robimy to w następujący sposób: Wszystkie dziewczyny ściągają buta z lewej nogi. Odwracają się tyłem do drzwi i rzucają buta za siebie (najlepiej jest rzucić buta przez lewe ramię). Jeśli but będzie skierowany w kierunku drzwi to jego właścicielka wyjdzie za mąż. Jeśli but będzie odwrócony tyłem do drzwi, wówczas dziewczyna pozostanie niezamężna.
Skórka od jabłka
Jabłko obieramy tak, aby powstała jedna długa skórka. Jeżeli uda Ci się uzyskać długą obierkę, wstań i rzuć ją za siebie przez lewe ramię. W jaką literę się ułożyła? Będzie to pierwsza litera imienia Twojego ukochanego!
Gdzie na zabawę andrzejkową?
W tym roku Andrzejki wypadają dość niefortunnie, albowiem mało kto może sobie pozwolić na huczną zabawę w środku tygodnia. W wigilię świętego Andrzeja możesz zatem powróżyć sobie ze znajomymi lub dziećmi w domu. Oczywiście nikt nie mówi, że musisz sobie w takim razie opuścić wspaniałą zabawę. Co prawda, jak wspominaliśmy, za chwilę rozpoczyna się adwent, lecz nie oznacza to, że w weekend nie możesz gdzieś wyskoczyć, czy to na zorganizowaną akcję dla dzieci, czy na imprezę w klubie. Ofert zabaw andrzejkowych znajdziesz w internecie co niemiara, nie ważne, czy jesteś z Poznania, Wrocławia, Katowic, Opola, czy innego większego miasta. Imprezy andrzejkowe są organizowane dosłownie w każdym mieście. Możliwe, że wywróżysz sobie wielką miłość, którą spotkasz właśnie na jednej z takich zabaw. Możesz też od spróbować szczęścia rejestrując się na portalu randkowym. Tak, czy inaczej, życzymy wszystkim udanej i... owocnej zabawy andrzejkowej !!
[nk]
Źródła: