Jak smakuje wszechświat?

Fundamentalnym konceptem, na podstawie którego pracuje medycyna ajurwedy jest pięć elementów, które występują wszędzie, w całym wszechświecie. Eter, powietrze, ogień, woda i ziemia demonstrują siebie w pokarmach i ziołach leczniczych jako ich smaki. Ajuwerda zatem rozpoznaje w sumie sześć smaków: słodki, kwaśny, słony, pikantny, gorzki i cierpki.

Holistyczne podejście ajuwerdy identyfikuje każde pożywienie, każde zioło lecznicze i każdy lek ze względu na ich jakość (guna) i działanie (karma). Te dwie charakterystyki nie mogą istnieć poza określoną substancją (lekiem), wręcz przeciwnie, są jej nieodłączną częścią, można nawet powiedzieć, że są jej esencją (podstawą). Istnieje wiele metod klasyfikacji środków leczniczych z perspektywy ajuwerdy, przy czym wiele z nich jest powiązanych również z metodami medycyny zachodniej. Chodzi na przykład o klasyfikację ze względu na sposób aplikacji (większe dawki pożywienia, mniejsze leków) lub rezultatów farmakologicznych i wykorzystania terapeutycznego. Inne metody są zaś typowe dla medycyny ajuwerdy i na zachodzie się nie pojawiają. Typowa klasyfikacja medycyny ajuwerdy jest powiązana z koncepcją trzech dosz (tridoshas). Najważnejsza metoda klasyfikacji to klasyfikacja medykamentów (i żywności) ze względu na skład pierwiastków. Przeprowadza się ją za pomocą jednego z podstawowych zmysłów – smaku.

Ajuwerda definiuje w sumie sześć smaków: słodki, kwaśny, słony, pikantny, gorzki i cierpki. Każdy z tych smaków składa się z dwóch podstawowych pierwiastków, które same co prawda nie posiadają żadnego smaku, ale determinują jego właściwości smakowe. Dlatego, zanim zajmiemy się działaniem pojedyńczych smaków, musimy omówić efekty każdego elementu.

Reguła pięciu elementów

Pięć zasadniczych pierwiastków – eter, powietrze, ogień, woda i ziemia ma swoich przedstawicieli w całym wszechświecie, a zarazem tworzy jego podstawę. Wszystkie pięć pierwiastków powstało z jednej energii, z jednej kosmicznej świadomości, na początku wszystkiego. Elementy powstawały od tych najdelikatniejszch do tych najgęstszych. Pierwotny dźwięk óm (aum) był podstawową kosmiczną wibracją. Powstał eter, który połączył się z nieskończonością i tak pozwolił pojawić się powietrzu. Powietrze zaczęło się poruszać, przez co umożliwiło tarcie cząsteczek. Temperatura wzrosła a z żaru światła powstał ogień. Wpływem ognia doszło do zmian w właściwościach niektórych cząstek, powstała woda, jako najgęstszy element. Niektóre cząsteczki wody następnie przyczyniły się do powstania pierwiastków ziemi.

Pięć pierwiastków zastąpiło w różnych kombinacjach i w różnym stosunku wszelkie materie wszechświata. Tworzą zatem wszystkie żywe i nieżywe organizmy, czyli są obecne również w każdym z nas. Pięć pierwiastów istnieje w ciągłym wzajemnym związku dynamicznej równowagi. Równowaga podstawowych elementów ma ważne znaczenie jeśli chodzi o zdrowie człowieka. Jakie są więc właściwości pojedyńczych pierwiastków i w jaki sposób demonstrują się w ludzkim ciele?

• Eter – określany czasami jako przestrzeń, jest najdelikatniejszym elementem spośród innych pierwiastków, w ludzkim ciele ujawnia się pod postacią jam ciała –jama nosowa, ustna, brzuszna, klatka piersiowa, układ oddechowy i trawienny, naczynia krwionośne, naczynia chłonne, ale też tkanki i komórki; za pośrednictwem eteru rozprzestrzenia się dźwięk, na poziomie zmysłowym eter jest połączony z funkcją słuchu, pożywienie eteru to glony, soki warzywne oraz pędy.
• Powietrze – jest aktywne i zmienne, przedstawia ruch, w ludzkim ciele ujawnia się pod postacią ruchów ciała – ruchy systemu nerwowego (wszystkie komórki), mięśni, puls serca, rozszerzanie i skurczanie się płuc, ruchy ścian żołądka i jelit; pożywienie powietrza to surowe warzywa, brokuły, kapusta, pomidory, ziemniaki, fasola i ciecierzyca.
• Ogień – źródłem ognia i światła jest Słońce, główne źródło energii jest połączone ze zmianą, w ludzkim kontroluje metabolizm, ujawnia się w formie inteligencji, procesów myślowych, trawienia, enzymów, temperatury ciała i siatkówki oczu; ogień wyraża światło, gorzkością i kolorem; na poziomie zmysłowym jest powiązany z wzrokiem, pożywienie ognia to pikantne przyprawy, goździk, czosnek, cebula i cytrusy.
• Woda – ważny życiowy pierwiastek, w ludzkim ciele ujawnia się pod postacią płynów znajdujących się w naszym ciele – soki trawienne, ślina, plazma, cytoplazma, krew i limfa; na poziomie zmysłowych jest połączona z organem smaku – językiem, woda jest dla niego niezbędna, tylko wilgotny język jest w stanie odczuwać smaki, język według ajuwerdy jest silnie związany z genitaliami, nazywa je dolnym językiem, pożywieniem wody są soczyste owoce i wiarzywa, produkty mleczne i sól.
• Ziemia – pasywny pierwiastek, połączony ze stabilnością, pewnością i ochroną, życie na poziomie mikrokosmosu jest możliwe dzięki temu, że Ziemia utrzymuje wszystkie żywe i nieżywe substancje na stałym lądzie; w ludzkim ciele ujawnia się pod postacią stałych cząsteck i struktur – kości, chrząstki, zęby, mięśnie, ścięgna, skóra, paznokcie i włosy; na poziomie zmysłowym jest powiązany z węchem, pożywienie ziemi to rośliny warzywne korzeniowe, orzechy, grzyby, mięso i zboża.

Źródła

D. Frej: Ájurvéda; B. Heyn: Ayurveda - The Indian Art of Natural Medicine and Life Extension; V. Lad: Ayurveda - The Science of Self-healing, a Practical Guide. Zdroj obrázků: shutterstock.com.

[mon]