Dzisiaj wywróż sobie miłość!
30.listopad 2018
Skąd wzięły się tradycje andrzejkowe? Jak obchodzi się Andrzejki na świecie? Przekonaj się czytając nasz najnowszy artykuł!
Polskie Andrzejki wbrew pozorom nie przypadają na 30 listopada, czyli na imieniny Andrzeja, ale na noc z 29 na 30 listopada. Dlatego też nazywamy ten dzień wigiliją świętego Andrzeja. Andrzejki są wyjątkową okazją do zorganizowania ostatnich hucznych zabaw przed rozpoczynającym się adwentem. Święty Andrzej jest patronem Szkocji, dlatego 30 listopada jest tam oficjalnym świętem narodowym Kiedyś wróżby andrzejkowe miały charakter matrymonialny i były przeznaczone wyłącznie dla niezamężnych dziewcząt. Wówczas wigilię świętego Andrzeja i związane z nim wróżby traktowano bardzo poważnie. Wróżby były odprawiane w odosobnieniu, dopiero później, przybrały one formę zbiorową. Dziś stały się czymś całkowicie niezobowiązującym, zabawą przeznaczoną nie tylko dla młodych panien, ale dla wszystkich, w każdym wieku i niezależnie od płci. Warto tu wspomnieć, że kiedyś i mężczyźni mieli swój odpowiednik Andrzejek, święto to nazywało się Katarzynki i obchodzono je w nocy z 24 na 25 listopada.
Andzejki na świecie
Istnieje kilku świętych Andrzejów: św. Andrzej Bobola, św. Andrzej męczennik wietnamski, ale to właśnie św. Andrzej Apostoł jest tym najbardziej znanym. W wigilię imienin Andrzeja wróżymy sobie przyszłość.. Ów św. Andrzej jest też patronem Rosji, Grecji oraz Szkocji.
Nie ukrywajmy – wróżby andrzejkowe najczęściej dotyczą okoliczności poznania przyszłego małżonka. Tak samo wygląda to również w Niemczech. Podobno jeżeli kobieta w nocy z 29 na 30 listopada będzie spała nago, to we śnie ukaże się jej przyszły mąż.
Na Ukrainie Andrzejki obchodzi się dopiero 13 grudnia. Wszystko dlatego, że Ukraińcy zaczynają przygotowania do Bożego Narodzenia dwa tygodnie później niż my. Ukraińskie Andrzejki nie różnicą się zbytnio od polskich. Jedyną różnicą jest to, że jest to dla nich czas nie tylko wróżb, ale też psot i figli, płatanych zazwyczaj sąsiadom i bliskim. Jeśli 14 grudnia ktoś zauważy, że znajomy spłatał mu figla, czeka go szczęście w przyszłości.
Zaś w Rumunii Andrzejki są czasem grozy. Wierzy się, że w nocy z 29 na 30 listopada złe duchy są najbardziej niebezpieczne. Z tego powodu w andrzejkowy wieczór najlepiej zrobimy jeśli spożyjemy czosnek. Czosnek układa się też na parapetach i przed drzwiami.
W Bułgarii Andrzejki są znane pod nazwą Edrei, czyli Dzień Niedźwiedzia. Wiąże się to z pewną starą legendą. Podobno dawno, dawno temu macocha dręczyła swoja pasierbicę, hołubiąc przy tym własna córkę. Za karę mężczyzna z siwą brodą zmienił córkę okrutnej matki w niedźwiedzia. Na pamiątkę tej legendy bułgarskie matki gotują kolby kukurydzy, które mają za zadanie odgonić złe moce od ich córek.
Andrzejki zawdzięczamy Grekom. W Grecji dostrzeżono etymologiczne podobieństwo nazwy aner, andrós - mąż, mężczyzna i Andreas - Andrzej. Św. Andrzej mógł być więc rozdawcą mężów... W końcu Andrzejki to święto panieńskie.
Jak powinno się świętować Andrzejki?
Andrzejki to wieczór zabaw, odkrywania tajemnic i poznawania swojego przyszłego losu. Wróżby były nieodłączną częścią życia naszych przodków. Tego, jakie będą zbiory, czy dopisze zdrowie, próbowano wywróżyć w czasie tzw. godów – czyli w okresie od wigilii Bożego Narodzenia do Trzech Króli. Wróżbom miłosnym zaś sprzyjał początek adwentu. Panny wróżyły zamążpójście w wigilię świętego Andrzeja, kawalerowie ożenek w przeddzień świętej Katarzyny. Jednakże katarzynki były mniej atrakcyjne od dziewczęcych andrzejek i z czasem uległy zapomnieniu.
Andrzejki od wieków odprawiały dziewczęta nie tylko w prawie wszystkich regionach Polski, ale także w Niemczech, niemieckojęzycznych kantonach Szwajcarii, na Słowacji, w Czechach, Rosji, Rumunii, na Ukrainie i Białorusi oraz oczywicie, w Grecji.
Ciekawostki o Andrzejkach
- Wróżby Andrzejkowe przeznaczone były głównie dla dziewcząt (odpowiednikiem dla kawalerów, były Katarzynki), lecz przyjęło się, że w wieczór 29 listopada wróżą wszyscy).
- Najpopularniejszą wróżbą Andrzejkową w Polsce jest lanie wosku przez dziurkę w kluczu do zimnej wody.
- Drugim, obowiązkowym w Polsce elementem zabawy Andrzejkowej jest wróżenie za pomocą butów. Buty uczestników zabawy ustawiane są w rządku, jeden za drugim, od początku pomieszczenia, w kierunku drzwi (gdy zabraknie butów, bierze się te z tyłu). Właścicielka i właściciel buta, który jako pierwszy przekroczy próg, jest predestynowany do zamążpójścia lub ożenku.
- Aby ożywić imprezę Andrzejkową, często organizuje się zabawę w kotyliony. Przygotowane powinny zostać ozdoby, które można przypiąć sobie do ubrania. Kotyliony powinny być łatwo rozróżnialne (przy pomocy różnokolorowych wstążek, lub innych ozdób) i występować w parach. Każdy kotylion musi mieć swóją parę: dla chłopca i dziewczyny. Rozlosowujemy następnie ozdoby pomiędzy uczestników zabawy, których zadaniem będzie odnalezienie się i zatańczenie pierwszego tańca podczas Andrzejkowego wieczoru. Być może ten taniec będzie tylko początkiem...
- Zwyczaje Andrzejkowe mają swój wymiar komercyjny, albowiem wyznaczają datę graniczną dla okresu przedświątecznego. Zgodnie z przesądem sklepy, które przystroją swoje witryny w bożonarodzeniowe przybrania, przed datą 30 listopada, nie będą miały w nadchodzącym roku dużej pomyślności na rynku, a być może nawet splajtują.
- Na Podkarpaciu zachowały się informacje o andrzejkowych praktykach magicznych. Młode dziewczęta przed snem obsypywały ziarnem siebie i łóżko. Miało to sprawić, że kobieta będzie w związku płodna i zapewni ciągłość rodu. Pierwiastek tych praktyk pozostał do dziś. Młode pary obsypuje się ryżem. Czasami, zamiast obsypywania się ziarnem, dziewczyny wkładały pod poduszki zboże. Ważne było co, a raczej kto przyśni się tej nocy. Wierzono, że będzie to przyszły małżonek.
- Kiedyś kobiety na podstawie tego, skąd dobiega szczekanie psa, wróżyły, z której strony nadejdzie oblubieniec.
Jakie wróżby warto wypróbować?
Lanie wosku
Symboliczne znaczenie klucza- zamyka lub otwiera wszelkie sekrety i tajemnice. Podejmowanie prób odkrycia, tego co nam niesie los, poprzez przyglądanie się cieniom woskowych tworów.
Jak to zrobić?
Wosk należy umieścić w blaszanej misce lub garnku i podgrzewać, aż się rozpuści. Potem każdy z uczestników zabawy przelewa go przez dziurkę od klucza do miski z zimną wodą. Zastygając, lany wosk tworzy dziwne kształty. Zapaloną świecę stawiamy w pobliżu ściany. Woskowe kształty umieszczamy przy ścianie tak, żeby rzucały na nią cień. To on właśnie wskazuje nam, co czeka nas w nadchodzącym roku.
Buty
Istnieją dwa sposoby wróżenia za pomocą butów.
Jak to zrobić?
Ściągamy buty z lewej nogi (lewa strona ma według wierzeń właściwości magiczne). Wszystkie buty ustawiamy rzędem w najdalszym końcu domu/mieszkania, przodem skierowanie ku wyjściu z domu. But, który znajduje się ostatni w kolejce przestawiamy na początek. Powtarzamy to, aż buty "dojdą" do drzwi wejściowych do domu. Właścicielka tego buta, który jako pierwszy przekroczy próg domu najwcześniej wyjdzie za mąż (lub jako pierwsza się zakocha). Inną możliwością jest rzucanie butem za siebie. Robimy to w następujący sposób: Wszystkie dziewczyny ściągają buta z lewej nogi. Odwracają się tyłem do drzwi i rzucają buta za siebie (najlepiej jest rzucić buta przez lewe ramię). Jeśli but będzie skierowany w kierunku drzwi to jego właścicielka wyjdzie za mąż. Jeśli but będzie odwrócony tyłem do drzwi, wówczas dziewczyna pozostanie niezamężna.
Życzymy wam udanej zabawy andrzejkowej !!
[nk]
Źródła: