Bałtyk jakiego nie znacie

Choć za oknem dopiero początek wiosny, z powodu obowiązujących obostrzeń chyba każdy z nas już powoli marzy o prawdziwych, normalnych wakacjach. Skoro mowa o wakacjach, trudno nie wspomnieć o naszym pięknym polskim morzu. Co tak naprawdę o nim wiemy? Przenieśmy się na chwilę na nasze piaszczyste plaże i przekonajmy się...

Morze Bałtyckie – płytkie morze śródlądowe położone w północnej Europie. Jego średnia głębokość wynosi 52,3 metra (największa głębia to 459m), a powierzchnia zlewiska 1 721 238 kilometrów kwadratowych. Warto tutaj również wspomnieć, że nie jesteśmy jedynym państwem mającym dostęp do Bałtyku - Szwecja, Finlandia, Rosja, Estonia, Łotwa, Niemcy i Dania również mają ten zaszczyt. Dlatego też nazywa się go morzem śródlądowym bowiem ze wszystkich stron otoczony jest lądem. Z Morzem Północnym łączy go jedynie kilka cieśnin (tzw. Cieśniny Duńskie: Mały Bełt, Wielki Bełt, Sund, Kattegat, Skaferrak oraz Limfjord). Co jeszcze wiemy o naszym polskim morzu?

Wyspy i zatoki Bałtyku

Powierzchnia i zatoki

Powierzchnia morza Bałtyckiego, liczona wraz z cieśnicą Kattegat (pomiędzy Półwyspem Jutlandzkim w Danii a Półwyspem Skandynawskim w Szwecji) wynosi ok. 415 266 km². Objętość morza to 21 721 km³. Linia brzegowa Bałtyku o długości ok. 8100 km² jest bardzo mocno rozwinięta i urozmaicona. Składa się z dużej ilości zalewów, zatok, półwyspów, wysp i wysepek. Szczególnie ich natężenie występuje przy wybrzeżach północnym i zachodnim. Trzy rozgałęzienia Bałtyku tworzą wielkie zatoki:

• Zatoka Botnicka (117 000 km²);
• Zatoka Fińska (30 000 km²);
• Zatoka Ryska (17 000 km²).

Inne większe zatoki to m.in : Gdańska Pomorska, Lubecka, Kilońska oraz Zalew Kuroński.

Wyspy

Na morzu Bałtyckim znajduje się 15 większych wysp. Wszystkie są zamieszkałe. Oto lista największych wysp Morza Bałtyckiego:

1. Gotlandia (Szwecja) - 3140 km² - Największa szwedzka wyspa określana także często mianem Wyspy Wikingów.
2. Sarema (Estonia) - 2673 km² - Największa estońska wyspa, położona na południe od wejścia do Zatoki Fińskiej, odgradzająca Zatokę Ryską od pełnego morza.
3. Olandia (Szwecja) - 1342 km² - Podłużna szwedzka wyspa ciągnąca się wzdłuż południowo-wschodniego krańca kraju i oddzielona od stałego lądu Cieśniną Kalmarską
4. Lolland (Dania) - 1242 km² - Trzecia co do wielkości wyspa Danii, położona w Cieśninach Duńskich.
5. Hiuma (Estonia) - 989 km² - Druga co do wielkości wyspa Estonii, położona na południe od wejścia do Zatoki Fińskiej i oddzielona od Saremy cieśniną Soela väin.
6. Rugia (Niemcy) - 926 km² - Największa niemiecka wyspa, położona w południowo-zachodniej części Bałtyku.
7. Fasta Åland (Wyspy Alandzkie) - 685 km² - Wyspa stanowi część większego szwedzkojęzycznego archipelagu, który mimo że, politycznie stanowi część Finlandii to posada stosunkowo dużą autonomię.
8. Bornholm (Dania) - 588 km² - Duńska wyspa, położona w południowo-zachodniej części Bałtyku. Stanowi najbardziej na wschód wysuniętą część Danii.
9. Kemiönsaari (Finlandia) - 524 km² - Fińska wyspa położona w południowo-zachodniej części kraju.
10. Falster (Dania) - 514 km² - Duńska wyspa położona między Zelandią a Lolland i połączona z nimi mostami.
11. Uznam (Niemcy, Polska) - 445 km² -Przybrzeżna wyspa, położona na pograniczu Polski i Niemiec. Przeważająca jej część należy do naszych sąsiadów. Wyspa stanowi najbardziej nasłoneczniony region Polski i Niemiec.
12. Wolin (Polska) - 265 km² - Przybrzeżna wyspa, położona w północno-zachodniej części województwa zachodniopomorskiego pomiędzy Zatoką Pomorską na północy, a Zalewem Szczecińskim na południu.
13. Møn (Dania) - 237 km² - Duńska wyspa znana z unikalnego wysokiego (143 metry n.p.m) wapiennego klifu Møns Klint.
14. Hailuoto (Finlandia) - 200 km² - Fińska wyspa położona na wodach Zatoki Botnickiej, naprzeciwko miasta Oulu. Jej powierzchnia stale rośnie, poprzez wznoszenie się lądu wskutek ruchów izostatycznych.
15. Muhu (Estonia) - 198 km² - Trzecia co do wielkości estońska wyspa oddzielona od stałego lądu cieśniną Muhu Väin. Z sąsiednią Saremą połączona jest groblą.

Uznam

Na wyspie Uznam znajdują się miejscowości wypoczynkowe i uzdrowiskowe. Walory turystyczne podnoszą mola i wieże widokowe. Są tu doskonałe warunki i infrastruktura do uprawiania turystyki rowerowej. Na wyspie można odwiedzić Park Natury Wyspa Uznam (Naturpark Insel Usedom), który znajduje się w niemieckiej części Uznamu. Obejmuje tereny wyspy, stałego lądu i wód Piany. W jego skład wchodzi 9 rezerwatów o powierzchni ponad 3 km²:

Wolin

Warunki naturalne wyspy Wolin są bardzo urozmaicone. Znajdują się tam tereny bagniste, nizinne, leśne, ale także wznisienia morenowe (Pasmo Wolińskie- 116 m n.p.m, będące najwyższym punktem wyspy) oraz największe w Polsce wybrzeże klifowe – ok. 80 m (ciągnące się na przestrzeni 15 km). Na terenie wyspy wyróżnić można trzy półwyspy: Przytoski (w części zachodniej), Międzywodzki (w części wschodniej) i Półwysep Rów (na południu). Środkową część wyspy zajmuje Woliński Park Narodowy. Zaś u południowo-zachodniego wybrzeża znajduje się szereg drobnych wysepek, największą z nich jest Wielki Krzek.

Zasolenie

Bałtyk zalicza się do wód słonawych, choć jego zasolenie jest dość niskie. Dlatego też określa się go mianem morza półsłonego. Średnie zasolenie wynosi ok.7‰. Na ogół waha się w granicach od 2 do 12‰, choć zimą zasolenie nie przekracza 7,8‰ w Zatoce Gdańskiej. W Kattegacie i Skagerraku wynosi ok. 20‰, w Bełtach i Zatoce Kilońskiej ok. 15–17‰, przy polskich wybrzeżach ok. 7‰, w Zatoce Puckiej spada do 6,2‰, w Zalewie Wiślanym tylko 1–3‰, w Zatoce Fińskiej i Botnickiej spada do 2‰. Niskie zasolenie morza Bałtyckiego spowodowane jest względnie niskimi temperaturami, bowiem wiąże się to z mniejszym tempem parowania wody w obszarze szerokości geograficznych akwenu. Morze Śródziemne może być przykładem morza, w którym parowanie jest bardzo intensywne, przez co zwiększa zasolenie do ok 40‰.

Fale

Poziom wód Bałtyku jest wyższy niż w Oceanie Atlantyckim i Morzu Północnym. Wynika to z jego śródlądowego położenia. Słaba wymiana wód przez wąskie Cieśniny Duńskie nie dopuszcza do wyrównania poziomów. Wody w cieśninach piętrzą się zależnie od kieruku wiatrów, które albo pchają wody oceaniczne w głąb Bałtyku, albo wypychają je z niego.

Bałtyk to burzliwe morze, jego fale są krótkie i strome. Najczęście fale osiągają wysokość 5 metrów. Podczas silniejszych sztormów fale są gwałtowne, nieuporządkowane, często nadbiegają z różnych kierunków, wówczas ich wysokość sięga prawie do 10 metrów. Największą zarejestrowaną falę morza Bałtyckiego odnotowano 23 grudnia 2004 roku w rejonie północnym, jej wysokość wynosiła prawie 14 metrów. Najsilniejsze falowania wywołują cyklony nadciągające z zachodu lub wschodu. Morze jest najbardziej burzliwe w styczniu, a najspokojniejsze w czerwcu. Na polskim wybrzeżu rocznie notuje się od 20 do 25 dni sztormowych.

Sztormy

Sztormy na Bałtku stanowią wielkie zagrożenie dla żeglugi statków. Na wodach morza Bałtyckiego w ostatnich latach zatonęły 3 duże promy: 14 stycznie 1993 roku polski „Jan Heweliusz”, 28 września 1994 roku estoński „MS Estonia”, a 1 listopada 2006 roku szwecki „MS Finnbrich”.

Średnia temperatura

Temperatura wody powierzchniowej różni się w zależności od pory roku. W zimie wynosi od -0,5°C do 2°C, w lecie od +9°C do +22°C. Temperatura wód przy polskim wybrzeżu uzaleniona jest od wiatrów – zachdnie ją ocieplają, wschodnie – oziębiają.

Choć polskie morze nie jest tym najciepleszym, ani też niestety najczystszym morzem na świecie, nie możemy go lekceważyć ani pomijać. Jak każdy cud natury ma swój urok i czar, dlatego też powinniśmy o niego dbać. Osobiście staram się odwiedzić którąś z nadmorskich miejscowości przynajmniej raz do roku. Szum morza bałtyckiego działa uspokajająco i dodaje ciału nowej energii.

Piaszczysta plaża to również idealne miejsce na romantyczną randkę, zarejestruj się już dzisiaj na portalu randkowym i wybierz się ze swoją drugą połówką na cudowny pobyt nad morzem!

[nk]

Żródła:

https://www.wikipedia.org/