7 ciekawostek o Andrzejkach

Polskie Andrzejki wbrew pozorom nie przypadają na 30 listopada, czyli na imieniny Andrzeja, ale na noc z 29 na 30 listopada. Dlatego też nazywamy ten dzień wigilią świętego Andrzeja. Dzisiaj przedstawimy wam 7 ciekawostek dotyczących tego magicznego święta...

Święty Andrzej jest patronem Szkocji, dlatego 30 listopada jest tam oficjalnym świętem narodowym Kiedyś wróżby andrzejkowe miały charakter matrymonialny i były przeznaczone wyłącznie dla niezamężnych dziewcząt. Wówczas wigilię świętego Andrzeja i związane z nim wróżby traktowano bardzo poważnie. Wróżby były odprawiane w odosobnieniu, dopiero później, przybrały one formę zbiorową. Dziś stały się czymś całkowicie niezobowiązującym, zabawą przeznaczoną nie tylko dla młodych panien, ale dla wszystkich, w każdym wieku i niezależnie od płci. Warto tu wspomnieć, że kiedyś i mężczyźni mieli swój odpowiednik Andrzejek, święto to nazywało się Katarzynki i obchodzono je w nocy z 24 na 25 listopada.

Święty Andrzej

Istnieje kilku świętych Andrzejów: św. Andrzej Bobola, św. Andrzej męczennik wietnamski, ale to właśnie św. Andrzej Apostoł jest tym najbardziej znanym. W wigilię imienin Andrzeja wróżymy sobie przyszłość.

Św. Andrzej od andrzejek pochodził z Betsaidy w Galilei, był rybakiem i uczniem Jana Chrzciciela, potem poszedł za Chrystusem. Przyprowadził też do Niego swojego brata Szymona Piotra. Przedstawiał Jezusowi pogan, którzy chcieli go poznać. Zginął ukrzyżowany w Achai (na krzyżu ustawionym pochyło w kształcie litery X - zwanym krzyżem świętego Andrzeja). Wcześniej zdążył założyć w Bizancjum kościół. Podobno był obieżyświatem - nauczając, podróżował po wielu krajach.

Andrzejki zawdzięczamy Grekom. W Grecji dostrzeżono etymologiczne podobieństwo nazwy aner, andrós - mąż, mężczyzna i Andreas - Andrzej. Św. Andrzej mógł być więc rozdawcą mężów... W końcu Andrzejki to święto panieńskie.

Obchody

Andrzejki to wieczór zabaw, odkrywania tajemnic i poznawania swojego przyszłego losu. Wróżby były nieodłączną częścią życia naszych przodków. Tego, jakie będą zbiory, czy dopisze zdrowie, próbowano wywróżyć w czasie tzw. godów – czyli w okresie od wigilii Bożego Narodzenia do Trzech Króli. Wróżbom miłosnym zaś sprzyjał początek adwentu. Panny wróżyły zamążpójście w wigilię świętego Andrzeja, kawalerowie ożenek w przeddzień świętej Katarzyny. Jednakże katarzynki były mniej atrakcyjne od dziewczęcych andrzejek i z czasem uległy zapomnieniu.

Andrzejki od wieków odprawiały dziewczęta nie tylko w prawie wszystkich regionach Polski, ale także w Niemczech, niemieckojęzycznych kantonach Szwajcarii, na Słowacji, w Czechach, Rosji, Rumunii, na Ukrainie i Białorusi oraz oczywicie, w Grecji.

Ciekawostki andrzejkowe

• Wróżby Andrzejkowe przeznaczone były głównie dla dziewcząt (odpowiednikiem dla kawalerów, były Katarzynki), lecz przyjęło się, że w wieczór 29 listopada wróżą wszyscy).
• Najpopularniejszą wróżbą Andrzejkową w Polsce jest lanie wosku przez dziurkę w kluczu do zimnej wody.
• Drugim, obowiązkowym w Polsce elementem zabawy Andrzejkowej jest wróżenie za pomocą butów. Buty uczestników zabawy ustawiane są w rządku, jeden za drugim, od początku pomieszczenia, w kierunku drzwi (gdy zabraknie butów, bierze się te z tyłu). Właścicielka i właściciel buta, który jako pierwszy przekroczy próg, jest predestynowany do zamążpójścia lub ożenku.
• Aby ożywić imprezę Andrzejkową, często organizuje się zabawę w kotyliony. Przygotowane powinny zostać ozdoby, które można przypiąć sobie do ubrania. Kotyliony powinny być łatwo rozróżnialne (przy pomocy różnokolorowych wstążek, lub innych ozdób) i występować w parach. Każdy kotylion musi mieć swóją parę: dla chłopca i dziewczyny. Rozlosowujemy następnie ozdoby pomiędzy uczestników zabawy, których zadaniem będzie odnalezienie się i zatańczenie pierwszego tańca podczas Andrzejkowego wieczoru. Być może ten taniec będzie tylko początkiem...
• Zwyczaje Andrzejkowe mają swój wymiar komercyjny, albowiem wyznaczają datę graniczną dla okresu przedświątecznego. Zgodnie z przesądem sklepy, które przystroją swoje witryny w bożonarodzeniowe przybrania, przed datą 30 listopada, nie będą miały w nadchodzącym roku dużej pomyślności na rynku, a być może nawet splajtują.
• Na Podkarpaciu zachowały się informacje o andrzejkowych praktykach magicznych. Młode dziewczęta przed snem obsypywały ziarnem siebie i łóżko. Miało to sprawić, że kobieta będzie w związku płodna i zapewni ciągłość rodu. Pierwiastek tych praktyk pozostał do dziś. Młode pary obsypuje się ryżem. Czasami, zamiast obsypywania się ziarnem, dziewczyny wkładały pod poduszki zboże. Ważne było co, a raczej kto przyśni się tej nocy. Wierzono, że będzie to przyszły małżonek. 
• Kiedyś kobiety na podstawie tego, skąd dobiega szczekanie psa, wróżyły, z której strony nadejdzie oblubieniec.

W Andrzejki wywróżyłeś/łaś sobie wielką miłość, ale jeszcze nikogo nie spotkałeś/łaś? W takim razie zarejestruj się ZA DARMO na naszym portalu randkowym i poznaj kogoś już dziś!

[nk]