10 faktów o herbacie

Herbata istnieje w naszej kulturze już od dawna, niektórzy nie wyobrażają sobie dnia bez przyznajmniej jednej filiżanki tego cudownego naparu, ale co tak naprawdę o niej wiemy? Przekonajmy się!

Słowo herbata wywodzi się z chińskiego słowa cha, oznaczającego liście herbaty. Wszystkie gatunki herbaty, które znamy, pochodzą od jednego zwanego herbatą chińską. Uprawiana jest w ogrodach herbacianych na wysokości 3 000 metrów nad poziomem morza. Wraz z wysokością wzrasta jakość herbaty. W niektórych listkach, które rosną wolniej, mogą się rozwinąć wszystkie możliwe substancje aromatyczne.

Krzewy herbaciane na plantacjach osiągają wysokość około 1m. Wielkość liści zależy od wysokości nad poziomem morza. Im niżej są uprawiane, tym większe mają liście. Liście krzewów herbacianych na nizinach mogą mieć długość nawet 20 centymetrów. Z tego wynika, że herbaty z regionów górskich są lepszej jakości, ale mają mniejsze liście (najmniejsze mają tylko 2 cm), a co się z tym wiąże – mniejszą wydajność.

Zbiory i produkcja

Zbiory herbaty mają miejsce kilka razy w roku. Tradycyjnie zbierana jest do wielkich koszy, trzymanych na plecach. Między palce bierze się pojedyńcze listki i zrywa za pomocą poznokci. Zazwyczaj zbiera się pierwszych pięć listków i wierzchni pąk nazywany tips. Ponieważ ogrody herbaciane często znajdują się w biedniejszych regionach, przy zbiorach pracują również dzieci.

Tuż po zebraniu liście herbaty rozkłada się na matę bambusową lub czystą betonową podłogę, gdzie powoli schną. Proces schnięcia może trwać nawet kilka godzin, w jego trakcie liście stracą połowę zawartej w nich wody. Kiedy wyschną będzie je można spokojnie zrolować, nie połamią się.

Czarna herbata to w pełni (100%) sfermentowane liście herbaty. Zostają poddane więdnięciu, następnie skręcaniu, fermentacji, a po wysuszeniu mogą trafić do sklepów.

Rodzaje herbaty

Ze względu na sposób produkcji, możemy rozróżnić trzy podstawowe rodzaje herbaty:

• Zielona– jej liście są poddawane utlenianiu, czyli procesowi łączenia się pierwiastków i związków chemicznych z tlenem. Świeżo zebrane zielone listki są suszone i podgrzewane, co zapobiega rozpoczęciu się procesów fermentacyjnych, a liście pozostają zielone.
• Biała – gdy roślina herbaty budzi się na wiosnę, pączki jej listków chroni się przed światłem, żeby nie wytworzył się chlorofil. Zebrane liście pozostawiane są na słońcu, żeby lekko je wysuszyć, a tym samym poddać niskiej fermentacji (10-15%). Następnie fermentacja jest przerywana, zwykle za pomocą pary wodnej. Herbata po wysuszeniu najczęściej nie jest ani łamana, ani formowana. Wszystkie etapy produkcji kładą nacisk na to, żeby nie uszkodzić młodych, delikatnych listków. Tak powstaje biała herbata.
• Czarna– Otrzymywana jest w wyniku czterech procesów – więdnięcia, skręcania, fermentacji i suszenia. 

Podczas produkcji żółtej herbaty przebiega fermentacja nieenzymatyczna i jest to niespotkany proces. Zebrane liście są od razu poddane działaniu wysokiej temperatury, co niszczy enzymy w nich zawarte. Następnie przeprowadzany jest proces, który może przypominać odrobinę kiszenie: wysoka temperatura i wilgoć, a liście często są prasowane podczas fermentacji. Na koniec suszenie, przez co herbata ma ciemnozielony kolor i żółty połysk.

Herbata czerwona składa się z liści poddanych częściowej fermentacji. Proces fermentacji jest przerywany, a następnie namoczone liście herbaty są przykrywane materiałem i leżakują od 3 do nawet 60 lat.

Pochodzenie herbaty i związana z nią kultura

Według jednej z legend początki herbaty sięgają 2737 roku p.n.e., w którym mityczny cesarz Shennong przypadkowo zaparzył pierwszy napar z liści herbaty. Prawda jest trudna do ustalenia; wiadomo, że herbatę od dawna znali Chińczycy, jednak pierwsze zapiski na jej temat pochodzą z X wieku p.n.e.

W VIII wieku chiński poeta Lu Yu napisał Księgę herbaty, opisującą krzew herbaciany, narzędza do zbioru i selekcji liści, przybory do ceremonii przyrządzania i picia herbaty. Zawierała również spis plantacji oraz, co ciekawe - listę wielbicieli tego napoju^. Około 803 roku n.e. mnich Dengyō Daishi przywiózł z Chin pierwsze nasiona krzewu herbacianego do Japonii, gdzie rozpoczęto jej uprawę. Kultura związana z piciem herbaty przyjęła w obu krajach zupełnie odmienne postaci. Różnice wynikają głównie z odmiennego podejścia filozoficznego. W Japonii narodziła się ceremonia parzenia herbaty związana z ascetyczną filozofią i estetyką buddyzmu zen, zwana cha-no-yu (dosł.: „wrzątek na herbatę”), do dzisiaj kultywowana jest w tym kraju. Jest to sztuka, która odznacza się umiłowaniem piękna. 

Obrzędy chińskie, o wiele starsze od japońskich, związane z taoizmem, konfucjanizmem oraz wierzeniami i praktykami różnych ludów zamieszkujących kontynentalne Chiny ulegały na przestrzeni wieków silnej regionalizacji. Dziś w całych Chinach można napotkać rozliczne ceremonie picia herbaty charakterystyczne np. dla różnych mniejszości narodowych. Herbata w Chinach darzona jest tak ogromnym zamiłowanie, że stanowi nawet kluczowy element tradycyjnych chińskich zaślubin.

Herbata pojawiła się w Mongolii pod koniec V wieku n.e., a w Tybecie w 620 n.e., gdzie bardzo szybko stała się podstawowym (obok kumysu) napojem. W Mongolii upowszechniła się dopiero w XII wieku. Jednakże, w odróżnieniu od Chin i Japonii nie wykształcono tam tak rozbudowanych ceremonii picia herbaty, zaś sam proces przyrządzania i smak herbaty znacząco się różnił od chińskiego wzoru.

Co znajdziemy w herbacie?

Herbata znana jest ze swojego pobudzającego działania, które wdzęczy kofeinie. W przybliżeniu, herbata ma w sobie około 4% kofeiny, jednakże niektóre czarne herbaty mogą mieć więcej. Ilość kofeiny możemy regulować sami, przygotowując napój. Im więcej liści herbaty wykorzystamy i im dłużej będziemy ją parzyć, tym więcej kofeiny otrzymamy. Pierwsze 45% całej zawartości kofeiny z herbaty, dostaje się do napoju już po 50 sekundach parzenia. Zawartość kofeiny w jednej filiżance (230 ml) herbaty konkretnego rodzaju:

• biała herbata– 15 mg,
• zielona herbata – 20 mg,
• czarna herbata – 48 mg,
• czarna kawa– 140 mg.

Świeżo zebrane liście herbaty mają inny skład chemiczny niż uzyskana z nich herbata sypka. Składniki suchej herbaty są bardziej zróżnicowane i złożone. Równocześnie nie wszystkie związki chemiczne obecne w świeżych liściach pozostają po ich obróbce technologicznej: jedne z nich giną bez śladu, drugie ulegają utlenieniu, częściowo zmieniają się, trzecie natomiast ulegają złożonym reakcjom chemicznym i tworzą zupełnie nowe związki, o różnych właściwościach i cechach. Spośród rozpuszczalnych związków herbaty główną uwagę należy zwrócić na sześć najważniejszych. Są to: związki garbnikowe, olejki eteryczne, alkaloidy, związki białkowe i aminokwasy, pigmenty i witaminy (potas, fosfor, żelazo oraz wapń). Większość z nich poznano już dawno, jednak obecnie wiedza o wszystkich tych grupach związków znacznie się rozszerzyła i pogłębiła.

Teraz, kiedy kawiarnie i herbaciarnie są wreszcie otwarte możesz zaprosić swoją drugą połóweczkę na filiżankę dobrej herbaty. Nie masz jeszcze partnera/partnerki? W takim razie zarejestruj się ZA DARMO na naszym portalu randkowym i poznaj kogoś już dziś!

Źródła:

http://www.czajnikowy.com.pl/produkcja-herbaty-proces-produkcji-herbaty-a-kolory-herbaty/

[ivi]